Văn học trung đại Việt Nam đã làm cho kho tàng văn chương của dân tộc đa dạng và phong phú hơn. Qua các tác phẩm, chúng ta không chỉ khám phá vẻ đẹp của ngôn từ mà còn hiểu thêm hơn về lịch sử, xã hội và con người Việt Nam thời kỳ phong kiến.
Trong bài viết dưới đây, Oreka sẽ gợi ý đến bạn những tác phẩm văn học trung đại Việt Nam đặc sắc nhất.
Nội dung
Đặc điểm của văn học trung đại Việt Nam
Định nghĩa văn học trung đại
Văn học trung đại Việt Nam dùng để gọi các tác phẩm văn học ra đời trong thời kỳ phong kiến Việt Nam, phản ánh sinh động đời sống xã hội, tư tưởng tình cảm của người Việt xưa. Các tác phẩm này được phát triển dựa trên sự phong phú của văn học dân gian, đóng góp vào kho tàng văn học nước nhà nhiều tác phẩm giá trị từ những câu ca dao, tục ngữ thấm đẫm tình đời đến những bài thơ, phú, văn tế chứa chan khí phách anh hùng.
Trải qua gần 10 thế kỷ hình thành và phát triển, các tác phẩm văn học trung đại Việt Nam đã để lại nhiều tác phẩm ấn tượng qua nhiều thế hệ độc giả bởi những nét đặc trưng khó trộn lẫn.
Một số đặc điểm của văn học trung đại nước ta có thể kể đến như:
- Sự phát triển mạnh mẽ của văn học chữ Hán và văn học chữ Nôm
- Kế thừa sự phong phú của văn học dân gian
- Chịu ảnh hưởng sâu sắc của các tư tưởng tôn giáo
Văn học trung đại từ thế kỉ nào? Theo đó, kể từ thập niên 1990, trong các giáo trình và luận văn khoa học, văn học trung đại bắt đầu từ sự kiện Ngô Quyền đại phá quân Nam Hán hoặc khi Đinh Tiên Hoàng xưng đế, tương ứng thế kỷ X đến thời điểm triều Nguyễn kí Hòa ước Patenôtre khoảng cuối thế kỷ XIX. Như vậy, văn học trung đại Việt Nam có thể bắt đầu từ thế kỷ X.
Các thể loại của văn học trung đại Việt Nam
Như Oreka đã nhắc đến trong phần trên các tác phẩm văn học trung đại Việt Nam thuộc nhiều thể loại khác nhau, mang đến một bức tranh văn học đa sắc.
Trong đó, văn học trung đại Việt Nam nổi bật với hai thể loại là văn học chữ Hán và văn học chữ Nôm.
- Văn học chữ Hán: Các tác phẩm này xuất hiện từ sớm và từng bước phát triển trong giai đoạn phong kiến, gây ấn tượng mạnh mẽ ở nhiều thể loại như thơ, văn xuôi, chiếu, cáo, tiểu thuyết, v.v. Một số tác giả văn học chữ Hán nổi bật trong giai đoạn này có thể kể đến: Nguyễn Trãi với tác phẩm Bình Ngô Đại Cáo, Trương Hán Siêu với tác phẩm Bạch Đằng giang Phú, v.v.
- Văn học chữ Nôm: Mặc dù sinh sau đẻ muộn sau văn học chữ Hán, nhưng văn học chữ Nôm có một vị thế không kém cạnh trong văn học trung đại Việt Nam. Thể loại nổi bật nhất của văn học chữ Nôm là thơ. Một số tác giả và tác phẩm nổi bật có thể kể đến như Lê Thánh Tông với Hồng Đức Quốc âm thi tập; Bánh trôi nước – Hồ Xuân Hương; Qua đèo ngang của Bà Huyện Thanh Quan, v.v.
Khám phá: Review Tứ Đại Danh Tác Của Văn Học Trung Hoa
Những tác phẩm văn học trung đại Việt Nam hay nhất
Dưới đây là một số tác phẩm văn học trung đại Việt Nam nổi bật mà Oreka muốn gửi đến bạn:
| Tác phẩm | Thông tin tác phẩm | Nội dung chính |
| Truyện Kiều | Thể loại: Thơ Nôm lục bátTác giả: Nguyễn Du | Truyện được viết dựa trên Kim Vân Kiều của Thanh Tâm Tài Nhân. Tập thơ kể về cuộc đời gian truân của Thúy Kiều, hồng nhan nhưng bạc phận. |
| Tỏ lòng (Thuật hoài) | Thể loại: Thất ngôn tứ tuyệtTác giả: Phạm Ngũ Lão | Bài thơ thể hiện chí khí lập công giúp nước của tác giả. |
| Cảnh ngày hè (Bảo kính cảnh giới) | Thể loại: Thể thất ngôn Đường luật chen lục ngônTác giả: Nguyễn Trãi | Bài thơ là bức tranh phong cảnh mùa hè độc đáo, xen lẫn là nỗi niềm và tâm tư của tác giả. |
| Nhàn | Thể loại: Thất ngôn bát cú đường luậtTác giả: Nguyễn Bỉnh Khiêm | Tác giả gửi đến độc giả những quan niệm, triết lí sâu sắc về con người và thời đại, cho đến nay, đó vẫn là những điều mà con người ta phải suy ngẫm. |
| Đại cáo bình Ngô | Thể loại: CáoTác giả: Nguyễn TrãiNgôn ngữ: Chữ Hán | Bài cáo dùng để tuyên cáo về việc chiến thắng trong cuộc kháng chiến chống nhà Minh, khẳng định quyền tự chủ và độc lập của nước Đại Việt trước triều đình phương Bắc. |
| Hiền tài là nguyên khí của quốc gia | Thể loại: Văn biaTác giả: Thân Nhân Trung | Tác phẩm khẳng định và đề cao vai trò của người hiền tài đối với vận mệnh và sự phồn thịnh của một quốc gia. |
| Câu cá mùa thu | Thể loại: Thất ngôn bát cú đường luậtTác giả: Nguyễn KhuyếnNgôn ngữ: Thơ Nôm | Tác phẩm mô tả vẻ đẹp tĩnh lặng của khung cảnh quê xưa, trong đó thể hiện nét cô đơn trong tâm hồn của một nhà Nho yêu nước lúc bấy giờ. |
| Thương vợ | Thể loại: Thất ngôn bát cú đường luậtTác giả: Trần Tế XươngNgôn ngữ: Thơ Nôm | Bài thơ hiếm hoi viết về người vợ, người phụ nữ xưa, thể hiện qua sự thấu hiểu nỗi vất vả gian lao và những đức tính cao đẹp của người vợ tào khang. |
| Vào phủ chúa Trịnh | Thể loại: KíTác giả: Lê Hữu Trác | Tác phẩm ghi lại cảm nhận của tác giả khi ông triệu vào kinh chữa bệnh cho thế tử Trịnh Cán. Bức tranh hiện thực về phủ chúa, hiện ra một cách rõ nét, xa hoa, tráng lệ nhưng tù túng và ngột ngạt. |
| Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc | Thể loại: Văn tế thể phú luật Đường Tác giả: Nguyễn Đình Chiểu | Tác phẩm là tiếng khóc bi tráng cho một thời kỳ lịch sử đau thương nhưng vĩ đại của dân tộc, vinh danh những chiến sĩ áo nâu – những người nông dân nghĩa sĩ Cần Giuộc. |
| Bài ca phong cảnh Hương Sơn | Thể loại: Hát nóiTác giả: Nguyễn Đình Chiểu | Bài thơ được viết theo thể hát, ca ngợi cảnh đẹp thiên nhiên đượm mùi Thiền qua tâm hồn của người nghệ sĩ tài hoa. |
Một số tác phẩm văn học trung đại khác có thể kể đến như:
- Chiếu cầu hiền (Ngô Thì Nhậm)
- Xin lập khoa luật (Nguyễn Trường Tộ),
- Chạy giặc (Nguyễn Đình Chiểu),
- Lẽ thương mình (Nguyễn Đình Chiểu),
- Bài ca ngắn đi trên bãi cát (Cao Bá Quát),
- Bài ca ngất ngưởng (Nguyễn Công Trứ),
- Vịnh khoa thi Hương (Trần Tế Xương),
- Khóc Dương Khuê (Nguyễn Khuyến),
- Tự tình (Hồ Xuân Hương),
- Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ (Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm),
- Chuyện chức phán sự đền Tản Viên (Tản Viên từ phán sự lục) (Nguyễn Dữ),
- Thái sư Trần Thủ Độ (Ngô Sĩ Liên),
- Hưng Đạo đại vương Trần Quốc Tuấn (Ngô Sĩ Liên),
- Hứng trở về (Quy hứng) (Nguyễn Trung Ngạn),
- Cáo tật thị chúng (Mãn Giác),
- Vận nước (Quốc tộ) (Pháp Thuận),
- Đọc Tiểu Thanh kí (Độc Tiểu Thanh kí) (Nguyễn Du), v.v
Khám phá: Những Tác Phẩm Văn Học Pháp Hay Nhất
Tạm kết
Trên đây là những chia sẻ về những tác phẩm văn học trung đại Việt Nam ấn tượng mà Oreka muốn gửi đến bạn. Hy vọng rằng, bài viết đã cung cấp đến bạn nhiều thông tin hữu ích và gợi ý thú vị.
Nếu bạn muốn đọc thêm review về bất kỳ cuốn sách nào, để lại bình luận để Oreka giúp bạn nhé.
Mua sách cũ giá rẻ trên Oreka ngay.
