Tia UV là gì? Tia UV gây ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe con người và môi trường? Làm thế nào để giảm thiểu những tác động tiêu cực của tia cực tím? Để giải đáp những thắc mắc này, mời bạn cùng Oreka khám phá chi tiết trong bài viết dưới đây nhé.
Nội dung
Tia UV là gì?
Định nghĩa tia UV
Tia UV hay còn được gọi với tên gọi khác là tia tử ngoại hay tia cực tím là sóng điện từ có bước sóng ngắn hơn bước sóng của ánh sáng nhìn thấy nhưng dài hơn bước sóng của tia X.
Phổ của tia tử ngoại có thể được chia thành 2 vùng là vùng từ ngoại gần (bước sóng từ 380 – 200nm) và vùng từ ngoại xạ hay vùng tử ngoại chân không (bước sóng từ 200 – 10nm).
Tia UV được được tạo ra từ các vật thể rất nóng như mặt trời. Theo đó, 10% năng lượng của mặt trời tỏa ra mỗi năm là tia cực tím.
Dưới mắt thường chúng ta không thể nhìn thấy tia tử ngoại, tuy nhiên một số loài động vật có thể nhìn thấy tia này và có các dấu hiện trên cơ thể phản chiếu.
Phân loại tia UV
Có những loại tia UV nào? Tia UV được chia thành các nhóm như:
- Nhóm UVA (có bước sóng A) 95% tia nắng mặt trời là UVA. Khi chiếu lên cơ thể người khiến da chúng ta trở nên nhăn nheo. Oxit kẽm, oxit titan rất hiệu quả để chắn tia UVA.
- Nhóm UVB (có bước sóng B) gây ra tình trạng cháy nắng, giảm khả năng sản xuất collagen và elastin trên da người.
- Nhóm UVC: Đây là loại UV nguy hiểm nhất. Tia UVC và một phần tia UVB không chiếu tới trái đất do bị lọc bởi tầng Ozon. Chúng có khả năng tiêu diệt axit nucleic trong tế bào, phá hủy ADN tồn tại trong cơ thể sống. Điều này cho thấy, chúng có thể đe dọa trực tiếp đến sự sống của sinh vật trên trái đất.
Đọc thêm: Vai Trò Của Tầng Ozon Đối Với Sự Sống
Ảnh hưởng của tia UV đến môi trường và con người như thế nào?
Tác hại
Tia cực tím có thể gây ra nhiều tác động tiêu cực đến sức khỏe con người và sự sống của sinh vật trên trái đất.
Như Oreka có đề cập trong phần trước đó, tia UVC là loại nguy hiểm nhất, có thể gây tổn hại cho mắt và làn da. May mắn thay, khi chúng đã được ngăn lại gần như toàn bộ ở tầng Ozon. Tuy nhiên, tình trạng ô nhiễm môi trường ngày càng trầm trọng đã khiến cho tầng Ozon có xu hướng mỏng đi, và đã xuất hiện những lỗ hổng. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho tia UVC chiếu trực tiếp xuống trái đất.
Do đó, để ngăn chặn những tác hại của tia UV đến cuộc sống của sinh vật trên trái đất, chúng ta cần nỗ lực trong việc bảo vệ trái đất.
Nguy cơ gây ung thư da ở người
Theo một số nghiên cứu, 90% nguyên nhân gây ung thư da là do tác hại của tia UV. Việc tiếp xúc với ánh nắng mặt trời gay gắt trong thời gian liên tục có thể gia tăng nguy cơ bị ung thư da.
Gây ra tình trạng cháy nắng, rám nắng
Có khoảng 3% tia UVB chiếu xuống bề mặt trái đất, nó làm chuyển đổi melanin – một sắc tố da làm cho da trở nên tối đi, rám nắng. Nếu tiếp xúc với tia UVB trong thời gian dài, và cường độ cao sẽ xảy ra hiện tượng bạc màu xa, các nếp nhăn và dấu hiệu hóa sớm trước tuổi.
Phá vỡ hệ thống miễn dịch
Việc tiếp xúc với tia cực tím có thể gây hại cho hệ thống miễn dịch. Các nhà khoa học đã chứng minh, việc tiếp xúc với ánh nắng liên tục trong 24h có thể khiến sự phân bổ và chức năng của tế bào bạch cầu bị thay đổi. Nếu tình trạng này kéo dài, hệ miễn dịch của cơ thể có thể bị ảnh hưởng theo chiều hướng tiêu cực.
Gây ra các tổn thương cho mắt
Tia UVA có thể xuyên qua tầng khí quyển nên có thể dễ dàng xuyên qua giác mạc đi vào thủy tinh thể, võng mạc. Nếu không có biện pháp chống tia cực tím phù hợp, chúng có thể gây ra tình trạng đục thủy tinh thể, thoái hóa điểm vàng nếu tiếp xúc với tia này trong thời gian dài.
Với tia UVB, đây là nguyên nhân gây ra các vấn đề về giác mạc như: viêm giác mạc, mộng, hạt kết giác mạc.
Lợi ích
Mặc dù gây ra nhiều ảnh hưởng tiêu cực cho môi trường và con người, tuy nhiên, chúng ta cũng không thể phủ nhận những lợi ích của tia UV.
- Tia cực tím đóng vai trò rất quan trọng việc giúp cơ thể tổng hợp vitamin D, qua đó giúp xương và răng trở nên chắc khỏe hơn.
- Bên cạnh đó, tia UV cũng được ứng dụng để điều trị bệnh vảy nến – một loại bệnh da liễu do các tế bào da phát triển quá nhanh gây ngứa ngáy, và hình thành vảy. Việc tiếp xúc với tia UV có thể làm chậm sự phát triển của tế bào da và làm giảm các triệu chứng của bệnh.
- Ứng dụng trong việc khử trùng và tiệt trùng. Tia cực tím có thể giết chết các sinh vật và vi khuẩn, vì vậy sẽ rất tốt nếu chúng ta phơi tã vải, đồ lót hoặc khăn mặt ngoài trời nắng. Bên cạnh đó, nhiều nơi đang sử dụng đèn diệt khuẩn UV để khử trùng.
Cách bảo vệ làn da trước tác hại của tia UV
Làm thế nào để bảo vệ làn da trước những tác hại của tia UV? Dưới đây là một vài gợi ý dành cho bạn:
Sử dụng quần áo dài, chống nắng khi ra đường
Đây là một giải pháp đơn giản nhưng có thể giúp cơ thể ngăn chặn một lượng tia cực tím chiếu trực tiếp vào cơ thể. Do đó, khi di chuyển trong thời tiết nắng nóng, bạn nên sử dụng mũ nón có vành rộng, quần áo dài để bảo vệ da khỏi ánh nắng trực tiếp.
Bạn có thể sử dụng các sản phẩm tối màu, bởi chúng có khả năng hấp thụ tia cực tím tốt hơn, nhưng bạn sẽ cảm thấy nóng hơn. Các loại vải bóng có khả năng phản chiếu mặt trời, do đó, bạn cũng có thể tìm kiếm các loại quần áo, mũ nón được sản xuất bằng chất liệu vải này để mặc.
Sử dụng kem chống nắng
Sử dụng kem chống nắng là một giải pháp cần thiết để chống tia cực tím. Một số tiêu chí khi chọn kem chống nắng bạn cần quan tâm bao gồm:
- Kem chống phổ rộng (chống cả tia UVA, và UVB)
- Chỉ số chống nắng SPF >= 30
- Loại không thấm nước
Bạn có thể lựa chọn kem chống nắng dạng tùy thích (kem, dầu, lotion, gel, hoặc dạng xịt). Để sử dụng kem chống nắng hiệu quả, bạn hãy đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trên sản phẩm.
Chế độ ăn uống thích hợp
Bạn nên uống nhiều nước, ăn nhiều trái cây, rau xanh chứa giàu Kali để giúp da chắc khỏe và đẹp từ bên trong. Bạn không nên ăn đồ quá ngọt hoặc quá chua.
Một số loại rau giàu kali bao gồm: rau má, mồng tơi, rau đay, bồ ngót, v.v.
Các loại trái cây giàu vitamin tốt cho da và sức khỏe vào mùa hè có thể kể tới như: dâu tây, dưa hấu, cam bưởi, táo, chuối, v.v.
Sử dụng các thiết bị chống nắng cơ học
Các thiết bị chống nắng cơ học có thể kể đến như: ô dù, mũ nón, áo chống nắng, găng tay, khẩu trang, tất chân, v.v. Các thiết bị này giúp giảm thiểu bề mặt tiếp xúc của da với ánh nắng mặt trời và tia cực tím.
Bên cạnh đó, vào những ngày trời nắng to và kéo dài, bạn nên hạn chế việc di chuyển hoặc làm việc ngoài trời trong thời gian dài. Trong trường hợp bắt buộc, bạn cần trang bị các thiết bị chống nắng phù hợp và hiệu quả.
Bảo vệ môi trường, và tầng Ozon
Bạn biết đấy, tầng Ozon có nhiệm vụ hết sức quan trọng trong việc ngăn chặn tia cực tím chiếu xuống trái đất. Tuy vậy, tình trạng ô nhiễm môi trường, hiệu ứng nhà kính ngày càng nghiêm trọng đang gây ảnh hưởng lớn đến tầng khí quyển.
Do vậy, để bảo vệ tầng Ozon chúng ta cần nhanh chóng có những giải pháp bảo vệ môi trường hiệu quả. Dưới đây là một vài việc làm đơn giản mà mỗi chúng ta đều có thể thực hiện được:
- Tiết kiệm tài nguyên thiên nhiên
- Tích cực sử dụng năng lượng sạch nhằm giảm thiểu nhà kính
- Trồng cây gây rừng
- Không xả rác bừa bãi
- Tái chế đồ dùng cũ
- Sử dụng đồ dùng thân thiện với môi trường
- Tiêu thụ thịt một cách hợp lý
- Sử dụng phương tiện giao thông chạy bằng năng lượng sạch
- V.v.
Đọc thêm: Những Việc Làm Bảo Vệ Môi Trường Ai Cũng Có Thể Làm
Tạm kết
Trên đây là một số chia sẻ về chủ đề “Tia UV là gì?” mà Oreka muốn gửi đến bạn. Hy vọng rằng, bài viết đã cung cấp đến bạn nhiều thông tin và góc nhìn thú vị về chủ đề này.
Nếu bạn có thêm cách chống nắng và giảm tác hại của tia UV đến làn da và sức khỏe con người, đừng ngần ngại để lại bình luận để Oreka và mọi người cùng biết nhé.
