Review Sách Vừa Nhắm Mắt Vừa Mở Cửa Sổ Chi Tiết Từ A – Z

Một cuốn sách hay là quá chung chung, với tôi phải dùng từ là ngọt ngào, không phải thứ ngọt của kẹo mà là hương vị thơm ngọt của trái cây, dịu dàng và thơm mát lẩn khuất.
Khi bắt đầu đọc cuốn sách với bìa tái bản khá dễ chịu với hình đôi mắt biết cười của một đứa trẻ, tôi không hề nghĩ đây là cuốn sách viết về tuổi thơ ngọt ngào. Tôi đã nghĩ đến những ký ức trong sự nuối tiếc, những u hoài lẩn khuất vọng về hiện tại. Bắt đầu chú ý đến nó từ cái tên nhưng với ý nghĩ trên tôi đã không quyết định mua cho đến khi thấy quyển sách nhận được nhiều nhận xét và một vài người quen (tôi có thói quen là không đọc nhận xét trừ khi quá phân vân mà chỉ… đếm xem có nhiều nhận xét không).
Ở những trang đầu cuốn sách, điều tôi nghĩ đầu tiên đó là… giọng văn giống Nguyễn Nhật Ánh, những câu chuyện trẻ con dành cho người lớn, kể cả những hình minh họa. Dần dần, khi đến những trang tiếp theo tôi nhận ra, không thể có Nguyễn Nhật Ánh thứ hai được. Đây là Nguyễn Ngọc Thuần (hai nhà văn này có những cái tên đẹp và lạ như văn của họ). Nếu ở NNA giọng văn hài hước, pha trò không cưỡng nổi với những đoạn miêu tả vừa thơ vừa đẹp, cái đẹp của những bông hoa, thì ở NNT đó là văn phong của trái cây, thứ trái quả vườn chín cây còn đọng sương đêm tự nhiên kết tinh. Anh kể thủ thỉ và tự nhiên những câu chuyện ấu thơ, anh của hiện tại nhưng hoàn toàn là anh đang sống lại những ngày thơ bé, từ cảm giác đến hành động. Và điểm chung của cả hai nhà văn là đều xen vào những câu triết lý những đúc kết một cách tự nhiên không hề khiên cưỡng, đó chính là lý do chúng được gọi là truyện trẻ con dành cho người lớn.
Những câu chuyện của Vừa… vừa… nhẹ nhàng êm ái, đôi khi không có hồi kết, nó dở dang nhưng lại khiến người đọc thấy dễ chịu và ừ với tác giả, ừ với nhân vật. Ừ đúng thật! Người đọc hoàn toàn hòa mình với nhân vật, khi cậu bé cười tôi nghe rõ tiếng giòn tan khanh khách, khi cậu bé mở cửa sổ hít hà thứ hương để đi dạo trong khu vườn, tôi thấy mình cũng đang nhắm mắt, khi cậu bé trèo lên cây ngắm những ngôi sao tôi thấy mình rùng mình vì lạnh. Cậu bé là nhân vật tôi và tôi cũng là cậu, tôi hình dung tôi cảm nhận và tôi làm những điều cậu đang làm. Thật thú vị.
Anh kể chuyện lãng mạn mà không cần dùng từ hoa mỹ, anh nói chuyện cảm động mà không dùng từ ngữ sẻ chia, thương cảm, đây chính là biện pháp “gợi”. Anh chỉ kể, chỉ tả và cảm nhận hoàn toàn thuộc về người đọc, mỗi người có một cảm nhận khác nhau, có thể mơ hồ không cụ thể nhưng đều là cảm xúc cho riêng mình, thuộc về mình. Có rất nhiều từ ngữ đơn giản được NNT sử dụng hoàn toàn tự nhiên nhưng đạt hiệu quả cao độ, như bản thân tôi đã ám ảnh mãi từ “cười cười” trong một phần của cuốn sách, sức ảnh hưởng của nó quá lớn, bây giờ chỉ cần nhắc đến từ này là tôi hình dung ra một khuôn mặt đang “ẩn ý” đến thú vị.
Có lẽ một điểm chung nữa cần nhắc đến đó là NNA và NNT có cách miêu tả, hay là vẽ ra nhân vật thực sự cuốn hút tự nhiên. NNA khi miêu tả cái đẹp ông dùng nhiều mỹ từ hơn, đọc những dòng văn đẹp đến lạ kỳ, NNT lại không sử dụng mỹ từ, những cái đẹp giản dị chân chất. Nhưng cả hai đều thật, đều khiến người đọc cảm thấy nhân vật gần gũi, chẳng quá xa xôi để hình dung. Và đôi khi nhân vật tự miêu tả không bằng văn kể mà bằng những mẩu đối thoại, chỉ vài câu ngắn thôi, cũng khiến chúng ta hình dung ra tính cách anh ấy, cô ấy hay cậu bé cô bé ấy.
Điểm đặc biệt nữa là những câu văn của NNT rất ngắn gọn, ngắn gọn một cách tự nhiên đến đáng yêu. Chấm, phẩy rõ ràng rành mạch và không hề bỏ lửng câu viết, viết… như học sinh cấp một. Rất nhiều câu cực kỳ đơn giản, đôi khi là một chuỗi câu kể và tả hay đối thoại ngắn như thế. Và nó cũng góp phần làm nên hiệu quả tự nhiên của cuốn sách, thứ trái cây này. Như bài văn của cậu học sinh cấp một đang kể những câu chuyện hàng ngày.
Khi viết những dòng này, tôi mới chỉ đọc đến nửa cuốn sách. Tôi không muốn đọc hết, tôi muốn để dành nhai chầm chậm từng chút một. Bạn sẽ đọc nó như ăn thứ trái quả như tôi, sẽ thấy vị ngọt trên lưỡi, hương thơm trên mũi, thứ âm thanh lanh lảnh ở tai và cảm giác êm ái trong tâm hồn. Chúng ta chẳng phải cũng từng có tuổi thơ, NNT chỉ đang kể lại câu chuyện của mình mà khiến chúng ta sống lại bằng cảm giác như anh viết thứ niềm vui của mỗi người, thuộc về mỗi người. Và tôi đã kể với các bạn bí mật về cuốn sách với tôi, các bạn hãy giữ giùm tôi bí mật này nhé! Và khi gặp nhau chúng ta sẽ cười cười vì chúng ta có một điều mà chỉ chúng ta biết với nhau thôi.

Đọc xong cuốn sách, tôi phải công nhận đây chính là phiên bản Việt của “Hoàng tử bé”.
Quả thực từng câu chữ quá đỗi ngây thơ, thân thương và quen thuộc làm sao. Nó làm tuổi thơ của tôi trở lại một cách êm đềm, không chút gượng gạo.
Có lẽ Nguyễn Ngọc Thuần có tài năng ẩn giấu những triết lý vào những dòng văn một cách vô cùng linh hoạt và dễ chịu hơn hầu hết những tác giả Việt Nam mà tôi từng đọc qua. Cảm ơn một tấm vé nữa giúp tôi về tuổi thơ, và một tấm vé giúp tôi trưởng thành hơn.

Mọi câu chuyện đều rất đẹp, trong trẻo dễ thương đến lạ. Có chuyện làm tôi mỉm cười thích thú, có chuyện làm tôi thở dài, có chuyện làm tôi xót xa, có những câu nói làm tôi ướt lệ. Qua lăng kính của một đứa trẻ, tôi thấy được quá nhiều thứ. Câu chuyện có lẽ có nhiều lớp nghĩa hơn là những gì mặt chữ nó phô ra.