Khi công nghệ phát triển bên cạnh những lợi ích mang lại, con người cũng phải đối mặt với vấn đề rác thải điện tử tăng tốc. Loại rác này đang gây ảnh hưởng đến người dùng như thế nào? Tầm quan trọng của rác thải điện tử tái chế như thế nào? Mời bạn cùng Oreka tìm hiểu chi tiết trong bài viết dưới đây nhé.
Nội dung
Rác thải điện tử là gì?
Rác thải điện tử – hay chất thải điện tử – là những thuật ngữ thường được sử dụng để mô tả các thiết bị điện thải bỏ có pin hoặc phích cắm, chứa nhiều loại hóa chất và kim loại nặng như thủy ngân, cadmium hay crom.
Trung bình mỗi năm, có khoảng 50 đến 60 triệu tấn rác loại này thải ra môi trường theo UN. Tuy chỉ chiếm 2-3% tổng lượng rác thải toàn cầu nhưng thiệt hại của chúng gây ra cho con người và môi trường vượt qua sức tàn phá của tất cả các loại rác thải khác.
Trong thành phần của các đồ điện tử có chứa Chì, Cadmium và Berili, khi tiếp xúc với ánh sáng tử ngoại (UV) mạnh hoặc bị ăn mòn do các nguyên nhân vật lý hoặc hóa học, các chất độc hại này có thể bị giải phóng. Chúng có khả năng lan ra môi trường khí quyển, xâm nhập sâu vào đất và các vùng nước lân cận, gây ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng.
Do đó, để hạn chế tối đa những vấn đề môi trường từ loại chất thải này, chúng ta cần phân loại, vứt bỏ và tái chế chất thải điện tử đúng cách. Đây cũng được coi là trách nhiệm chung của mỗi cá nhân.
Tái chế rác thải điện tử – Cơ hội và thách thức nào đang chờ
Kể cả không là chuyên gia trong lĩnh vực tái chế, bạn cũng nên hiểu rằng, đồ điện tử không thể được vứt bỏ cùng rác thải sinh hoạt hay thậm chí là nhựa.
Khi một món đồ điện tử hay pin hết thời hạn sử dụng, hãy xếp chúng vào góc và tìm kiếm những tổ chức chính phủ hoặc tư nhân cung cấp dịch vụ thu gom.
Điểm sáng ngách tái chế rác thải điện tử
Tái chế chất thải điện tử mang lại khá nhiều nhiều lợi ích, không chỉ bảo vệ sức khỏe con người và môi trường mà còn giúp tiết kiệm tài nguyên và giảm thiểu ô nhiễm.
Tiềm năng kinh tế của ngành tái chế rác thải điện tử là rất lớn. Chỉ riêng lượng rác thải điện tử thải bỏ trong năm 2019 đã trị giá hơn 57 tỷ USD. Giá trị này được tạo ra từ việc thu hồi các nguyên liệu có giá trị từ rác điện tử như kim loại, nhựa, thủy tinh, v.v.
Dưới đây là một số lợi ích cụ thể của việc tái chế chất thải điện tử:
- Bảo vệ sức khỏe con người và môi trường: Tái chế chất thải điện tử giúp ngăn chặn ô nhiễm đất, nước và không khí. Các chất độc hại trong chất thải điện tử có thể gây hại cho sức khỏe con người và động vật nếu không được xử lý đúng cách.
- Tiết kiệm tài nguyên: Tái chế chất thải điện tử giúp chúng ta có thể tiếp tục sử dụng các nhiên/vật liệu có giá trị mà không cần phải khai thác thêm từ tự nhiên.
- Giảm thiểu ô nhiễm: Tái chế chất thải điện tử giúp ngăn chặn các chất độc hại trong chất thải điện tử bị thải ra môi trường.
- Tạo việc làm cho người lao động: Tái chế chất thải điện tử giúp tạo cơ hội việc làm cho người dân và đóng góp cho nền kinh tế.
Tái chế chất thải điện tử là một hành động thiết thực mà mỗi người có thể thực hiện để bảo vệ môi trường và đảm bảo tương lai bền vững. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều vấn đề cần phải giải quyết trước khi ngành này có thể phát huy hết tiềm năng.
Những thách thức trong quá trình tái chế
Theo báo cáo của Liên Hợp Quốc, lượng rác thải điện tử được tái chế trên toàn thế giới năm 2023 là khoảng 35,4 triệu tấn, tương đương 57,6% tổng lượng rác thải điện tử được thải ra. Đây là một con số tăng đáng kể so với năm 2022 (32,5 triệu tấn) và năm 2021 (29,5 triệu tấn).
Mặc dù lượng rác thải điện tử được tái chế đang tăng lên, nhưng vẫn còn một khoảng cách lớn so với lượng rác thải ra. Ước tính có khoảng 61,3 triệu tấn rác thải điện tử bị thải bỏ trên toàn thế giới vào năm 2023 theo Liên Hợp Quốc. Điều này có nghĩa là vẫn còn khoảng 25,9 triệu tấn rác thải điện tử không được tái chế.
Cùng với những con số biết nói, ngành tái chế rác thải điện tử đang phải đối mặt với nhiều thách thức:
- Thiết kế của các thiết bị điện tử ngày nay không thân thiện với việc tái chế. Điện thoại thông minh ngày càng mỏng và nhẹ, pin không thể tháo rời, khiến việc tái chế trở nên khó khăn và tốn kém hơn.
- Chỉ có một số nguyên tố hóa học trong rác thải điện tử có thể được tái chế thông qua xử lý cơ học như Vàng, Bạc, Bạch kim, Coban, Thiếc, Đồng, Sắt, Nhôm và Chì. Hạn chế này khiến việc tái chế trở nên kém hiệu quả.
Để giảm thiểu những khó khăn khi tái chế rác thải điện tử, cần có các giải pháp chính sách và công nghệ để tối ưu chi phí tái chế, nâng cao nhận thức về tác động của rác thải điện tử đối với môi trường và phát triển cơ sở hạ tầng.
Đọc thêm: Rác Thải Nhựa Có Thể Mất Đến 1000 Năm Để Phân Hủy
Quy trình tái chế rác thải cơ bản
Quy trình tái chế rác thải điện tử diễn ra qua các bước sau:
1. Thu gom
Đây là bước đầu tiên và quan trọng nhất của quy trình tái chế rác thải điện tử. Các thiết bị điện tử thải bỏ được thu gom từ các hộ gia đình, doanh nghiệp, tổ chức,… bằng nhiều cách khác nhau.
- Thu gom tại nhà: Chúng ta có thể mang các thiết bị điện tử thải bỏ đến các điểm thu gom gần nhà.
- Thu gom tập trung: Các thiết bị điện tử thải bỏ được thu gom tập trung tại các điểm thu gom của các nhà sản xuất, nhà phân phối,…
- Thu gom qua các chương trình khuyến mãi: Các nhà sản xuất, nhà phân phối thường tổ chức các chương trình khuyến mãi để khuyến khích người dân mang các thiết bị điện tử thải bỏ đến đổi lấy các sản phẩm mới.
3. Phân loại
Sau khi được thu gom, rác điện tử sẽ được phân theo loại, chất liệu và mức độ hư hỏng. Việc phân loại giúp cho quá trình tái chế được hiệu quả hơn.
Dưới đây là một số phân loại rác thải điện tử phổ biến:
- Thiết bị điện tử nhỏ: Đây là loại rác thải điện tử phổ biến nhất, bao gồm lò vi sóng, máy hút bụi, quạt, ấm đun nước, máy pha cà phê, dao cạo râu, máy sấy tóc, radio, dụng cụ và đồ chơi.
- Thiết bị điện tử lớn: Máy giặt, máy sấy quần áo, bếp nấu ăn, bếp và máy rửa bát.
- Thiết bị trao đổi nhiệt: Tủ lạnh, tủ đông, máy điều hòa không khí và máy bơm nhiệt.
- Màn hình và máy chiếu: TV, màn hình máy tính, máy tính xách tay, máy tính bảng…
- Thiết bị CNTT và Viễn thông nhỏ: Điện thoại di động, vỏ điện thoại, bộ định tuyến không dây, bàn phím, máy đọc sách, GPS và máy tính bỏ túi.
- Đèn, bóng đèn và đèn LED: Một loại rác thải điện tử nhỏ hơn nhưng cũng cần được xử lý cẩn thận.
3. Xử lý
Các thiết bị điện tử thải bỏ sau khi phân loại sẽ được xử lý theo các phương pháp khác nhau, tùy theo loại và chất liệu của thiết bị.
- Tách rời: Các thiết bị điện tử sẽ được tách rời thành các bộ phận khác nhau, như: màn hình, bo mạch chủ, vỏ, v.v.
- Tái chế: Các bộ phận của thiết bị điện tử sẽ được tái chế thành các nguyên liệu thô, như: kim loại, nhựa, thủy tinh, v.v.
- Xử lý chôn lấp: Các bộ phận của thiết bị điện tử không thể tái chế sẽ được chôn lấp.
4. Tái chế
Các nguyên liệu thô thu được từ quá trình xử lý sẽ được tái chế thành các sản phẩm mới như linh kiện điện tử, thiết bị điện tử, đồ gia dụng, v.v.
Theo báo cáo của Liên Hợp Quốc, các vật liệu được tái chế từ rác thải điện tử bao gồm:
- Kim loại: Kim loại là vật liệu được tái chế nhiều nhất từ rác thải điện tử, chiếm khoảng 60% tổng lượng rác thải điện tử được tái chế. Các kim loại này thường sẽ là đồng, nhôm, sắt, vàng, bạc, v.v.
- Nhựa: Nhựa là vật liệu được tái chế nhiều thứ hai từ rác thải điện tử, chiếm khoảng 20% tổng lượng rác thải điện tử được tái chế. Các loại nhựa thường được tái chế bao gồm: nhựa ABS, nhựa PC, nhựa PET, v.v.
- Thủy tinh: Thủy tinh là vật liệu được tái chế nhiều thứ ba từ rác thải điện tử, chiếm khoảng 10% tổng lượng rác thải điện tử được tái chế. Thủy tinh từ rác thải điện tử thường được sử dụng để sản xuất các sản phẩm mới, như chai/lọ thủy tinh, v.v.
Bảo vệ môi trường là trách nhiệm chung của mỗi chúng ta
Để tăng tính hiệu quả của phong trào tái chế rác thải điện tử, cần có sự chung tay góp sức của toàn xã hội. Về phía các cơ quan chức năng, cần đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân về tác động của rác thải điện tử đối với môi trường.
Các cơ sở hạ tầng tái chế rác thải điện tử cũng nên được đầu tư cải thiện với chất lượng cao (hiện đang còn thiếu và chưa đồng bộ), đảm bảo an toàn cho môi trường và sức khỏe con người.
Hơn thế nữa, người dân cần nâng cao ý thức trách nhiệm trong việc phân loại và thu gom rác thải điện tử. Bên cạnh đó, ta cũng nên chú ý tháo rời các thiết bị trước khi thải bỏ để giúp quá trình tái chế được thuận tiện và hiệu quả hơn.
Mỗi người hãy chung tay thực hiện các giải pháp tăng chất và lượng của rác thải điện tử tái chế trong khả năng của mình để góp phần bảo vệ môi trường xanh sạch hơn trong tương lai.
Đọc thêm: Chung Tay Thực Hiện Những Việc Làm Bảo Vệ Môi Trường
Tạm kết
Trên đây là một số chia sẻ về rác thải điện tử và tác hại của chúng đến con người và môi trường mà Oreka muốn gửi đến bạn. Hy vọng rằng, bài viết đã giúp bạn hiểu hơn về tầm quan trọng của việc bảo vệ môi trường nói chung và thực hiện đúng các bước phân loại, vứt bỏ và tái chế đồ điện tử không còn sử dụng.
Nếu bạn có thêm bất kỳ chia sẻ nào, đừng ngần ngại để lại bình luận để Oreka và mọi người cùng biết nhé.
